Bài viết sau đây, mô tả kinh nghiệm viết trong học thuật của John M. Macguire.
1. Xác định mục tiêu rõ ràng (good objects), hơn là có một ý tưởng tốt (good ideas).
Good ideas thì mô tả những ý tưởng mơ hồ, trừu trượng, người nghe khó nắm bắt.
Ví dụ như khi nói về dinh dưỡng (mức độ abstract) thì người nghe khó hiểu, nhưng khi nói cụ thể hơn như quả táo, nước cam, ... thì người nghe dễ hiểu hơn.
2. Khi viết phải có lúc tập trung vào chi tiết nhưng cũng có lúc nhìn bức tranh toàn cảnh. Ví dụ như họa sỹ rất tẩn mẫn cho những chi tiết nhỏ, nhưng đôi khi khi vẽ họ đi ra xa khỏi bức tranh để nhìn tổng thể, để rồi vẽ tỉ mỉ lại.
3. Viết tốt cần phải chọn một phong cách tốt: Xác định sự vật, sự việc rõ ràng (things), dùng thể chủ động (active verb), có con người, short words và short sentences. (Phong cách Mỹ).
4. Phải simple và clear. Nhiều người lầm tưởng là phải viết dài, dùng từ ấn tượng (người Việt hay bị vì thầy/ cô giáo dạy hoặc do đi thi), nhưng sai lầm phải viết simple và clear trước, thì ấn tượng về câu viết có hiệu ứng theo sau.
5. Học cách viết của người researcher đẳng cấp thuộc hàng top-notch, thường được xuất bản ở những journal hàng đầu. Cách viết của họ rất simple và elegant. Đọc vào là dễ thấy. Trong khi đó những người ở mức level thấp thường viết dong dài và fuzzy. Editors đọc vào là có thể biết ngay who is who?
6. Kỹ thuật viết nào là phù hợp? Chọn tác giả viết mà mình thán phục, sau đó học viết theo cách của họ. Viết nhiều lần và ứng dụng cách viết của họ. Học những câu mà mình không thể viết được do mình không phải in nature,
7. Làm sao để viết các chủ đề khoa học? Các chủ đề về khoa học thường rất trường tượng, nên dùng metaphore để viết. Ví dụ viết về phân tử, cụ thể như nước H2O, thì dùng một hình tượng hai quả chanh và một quả cam đại diện cho các nguyên tử.
8. Liệt kê ra những word lists cần dùng. Phải dùng đúng từ (right words) và đúng trật tự (right orders) thì tạo ấn tượng, nếu làm trật thì ideas của mình không được revealed.
9. Nếu không có gì để nói hay có ideas mà không cụ thể hóa?
Dùng brainstorm, dùng tờ giấy để viết ra ý tưởng, từ vựng, kết nối những ý lại với nhau, sử dụng diagram, mind-mapping. Nhớ phải thật simple và clear.
Nếu chưa ra ý tưởng thì hãy để đó, đi dạo bộ 30 phút, sau đó vào kết nối ý tưởng.
10. Lời khuyên cho người viết:
- Viết câu ngắn và hoàn chỉnh.
- Luôn đặt ra câu hỏi là mình muốn nói cái gì? và mình không muốn bỏ ý nào ra ngoài?
Trên đây là tổng hợp những lời khuyên của chuyên gia về writing cho sinh viên khi viết bài term papers, khóa luận, hay luận văn.
Hải Tuệ (tổng hợp).
